Βασιλόπιτα: ιστορία και παράδοση σ’ ένα γλύκισμα!
Από τα εορταστικά γλυκά αφιερώματα που έχουμε ήδη ξεκινήσει, δεν θα μπορούσε να λείψει η πίτα που ανοίγει παραδοσιακά το νέο έτος, η πασίγνωστη Βασιλόπιτα.
Γλύκισμα σύμβολο της Πρωτοχρονιάς, η Βασιλόπιτα δεν χρειάζεται εισαγωγή. Νόστιμη και αφράτη πίτα που συνδέεται με την εορτή του Αγίου Βασιλείου, από τον οποίο πήρε το όνομά της, κάθε παραμονή Πρωτοχρονιάς την ετοιμάζουμε, τη στολίζουμε με τον αριθμό της νέας χρονιάς και μέσα της κρύβουμε ένα φλουρί, το οποίο υπόσχεται τύχη όλο το χρόνο για τον τυχερό που θα το βρει.
Τη βρίσκουμε με πολλές μορφές και διάφορους τρόπους παρασκευής, σ’ όλα τα ελληνικά σπίτια, αστικά και αγροτικά. Ζυμώνεται κυρίως με αλεύρι, αυγά, ζάχαρη και γάλα και είναι το πρώτο πράγμα που γευόμαστε μόλις αλλάξει ο χρόνος. Παραδοσιακά την κόβει ο νοικοκύρης του σπιτιού, αφού τη σταυρώσει με το μαχαίρι και τα πρώτα κομμάτια κόβονται συνήθως για τον Χριστό, την Παναγία, το σπίτι, τον φτωχό και μετά ακολουθούν τα μέλη της οικογένειας.
Ξέρετε όμως γιατί συντηρούμε χρόνια τώρα αυτό το έθιμο με πίστη και πραγματική αφοσίωση; Ας κάνουμε μαζί μια αναδρομή στην ιστορία και την παράδοση της βασιλόπιτας και να δούμε από πού μας έρχεται:
Σύμφωνα με την παράδοση, το έθιμο αποδίδεται εξ ολοκλήρου στον αφιλοχρήματο και ανθρωπιστή επίσκοπο της Καισάρειας στην Καππαδοκία Μέγα Βασίλειο, ο οποίος υπήρξε θρησκευτικός άρχοντας με πρότυπο φιλανθρωπικό έργο, πραγματική συμπόνια και μέριμνα για τους συνανθρώπους του, καθώς και λάτρης της ελληνικής φιλοσοφίας.
Η ιστορία της βασιλόπιτας λοιπόν ξεκινά πριν από εκατοντάδες χρόνια, περίπου 1500, στη Μικρά Ασία και πιο συγκεκριμένα, στην πόλη Καισαρεία της Καππαδοκίας, όπου ο Μέγας Βασίλειος ήταν δεσπότης. Κάποια μέρα όμως, ένας αχόρταγος στρατηγός – τύραννος της περιοχής, ζήτησε να του δοθούν όλοι οι θησαυροί της πόλης της Καισαρείας, αλλιώς θα πολιορκούσε την πόλη για να την κατακτήσει και να τη λεηλατήσει.
Ο Μέγας Βασίλειος ολόκληρη τη νύχτα προσευχόταν να σώσει ο Θεός την πόλη. Ξημέρωσε η νέα μέρα και ο στρατηγός αποφασισμένος με το στρατό του περικύκλωσε αμέσως την Καισαρεία. Μπήκε με την ακολουθία του και ζήτησε να δει το Δεσπότη, ο οποίος βρισκόταν στο ναό και προσευχόταν. Με θράσος και θυμό ο αδίστακτος στρατηγός απαίτησε το χρυσάφι της πόλης καθώς και ότι άλλο πολύτιμο υπήρχε σε αυτήν.
Ο Μέγας Βασίλειος απάντησε ότι οι άνθρωποι της περιοχής δεν είχαν τίποτε άλλο πέρα από πείνα και φτώχεια, δεν είχαν να δώσουν τίποτε αξιόλογο στον στρατηγό. Ο στρατηγός με το που άκουσε αυτά τα λόγια θύμωσε ακόμα περισσότερο και άρχισε να απειλεί τον Μέγα Βασίλειο ότι θα τον εξορίσει από την πατρίδα του και θα λεηλατήσει την πόλη.
Οι χριστιανοί όμως της Καισαρείας που αγαπούσαν τον Δεσπότη, θέλησαν να τον βοηθήσουν. Μάζεψαν λοιπόν από τα σπίτια τους ότι χρυσαφικά είχαν και του τα πρόσφεραν, ώστε δίνοντάς τα κι εκείνος στο σκληρό στρατηγό, να σωθούν. Στο μεταξύ ο ανυπόμονος στρατηγός συνέχιζε να απειλεί και να απαιτεί την προσφορά του. Διέταξε τότε, ανυπόμονος, το στρατό του να επιτεθεί στο φτωχό λαό της πόλης.
Ο Δεσπότης, ο Μέγας Βασίλειος, που ήθελε να προστατέψει την πόλη του προσευχήθηκε και μετά παρουσίασε στο στρατηγό ότι χρυσαφικά είχε μαζέψει μέσα σε ένα σεντούκι. Τη στιγμή όμως που ο στρατηγός πήγε να ανοίξει το σεντούκι και να αρπάξει τους θησαυρούς, έγινε ένα θαύμα! Όλος ο κόσμος συγκεντρωμένος είδε μια λάμψη και αμέσως μετά έναν λαμπρό καβαλάρη να ορμάει με το στρατό του επάνω στον σκληρό στρατηγό και τους δικούς του. Σε ελάχιστο χρόνο ο κακός στρατηγός και οι δικοί του αφανίστηκαν. Ο λαμπρός καβαλάρης ήταν ο Άγιος Μερκούριος και στρατιώτες του οι άγγελοι.
Έτσι σώθηκε η πόλη της Καισαρείας. Έπειτα όμως, ο δεσπότης της, ο Μέγας Βασίλειος, θα έπρεπε να μοιράσει τα χρυσαφικά στους κατοίκους της πόλης και η μοιρασιά να είναι δίκαιη, δηλαδή να πάρει ο καθένας ό,τι ήταν δικό του. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο. Προσευχήθηκε λοιπόν και ο Θεός τον φώτισε τι να κάνει. Κάλεσε τους διακόνους και τους βοηθούς του και τους είπε να ζυμώσουν ψωμάκια, όπου μέσα στο καθένα ψωμάκι θα έβαζαν και λίγα χρυσαφικά. Όταν αυτά ετοιμάστηκαν, τα μοίρασε σαν ευλογία στους κατοίκους της πόλης της Καισαρείας. Στην αρχή όλοι παραξενεύτηκαν, μα η έκπληξή τους ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν κάθε οικογένεια έκοβε το ψωμάκι αυτό κι έβρισκε μέσα τα χρυσαφικά της. Ήταν λοιπόν ένα ξεχωριστό ψωμάκι, η βασιλόπιτα . Έφερνε στους ανθρώπους χαρά κι ευλογία μαζί.
Από τότε η πρώτη ημέρα του χρόνου είναι ημέρα τιμής προς τον Άγιο Βασίλειο, ο οποίος λέγεται ότι απεβίωσε την 31η Δεκεμβρίου και ετάφη την 1η Ιανουαρίου του έτους 379. Η μνήμη του γιορτάζεται με πρωταγωνίστρια τη γνωστή βασιλόπιτα με το φλουρί, για να μας θυμίζει το μικρασιατικό αυτό θαύμα που έρχεται από τα παλιά.
[button link=”http://www.melitropon.gr/tsourekia/” color=”green” newwindow=”yes”] Στο Μελίτροπον, τα αγνά φρέσκα υλικά συνδυάζονται με την πολυετή παράδοση και το αποτέλεσμα είναι μοναδικό. Θα βρείτε πολλές επιλογές σε αφράτες τσουρεκένιες βασιλόπιτες, σκέτες, πολίτικες, με γέμιση ή με λαχταριστές πινελιές από πραλίνα, καραμέλα ή σοκολάτα.[/button]
Θερμές ευχές για όμορφες και γλυκές γιορτές!